RK klooster Broeders van Huijbergen (CFH) - Broeders van H Aloysius Gongaza - broeders van Saint Louis Grote kapel
In gebruik
Foto: Flip Veldmans
Saint Louisplein 50
Oudenbosch

Gemeente Halderberge
Noord-Brabant

(Kerk)gebouw

Op 1 maart 1840 richtte pastoor Willem Hellemons (1810-1884) een nieuwe congregatie op, de Broeders van Saint Louis (voluit Broeders van de Congregatie van de heilige Aloysius Gonzaga). Op voorspraak van medestichter Johannes Huybrechts (vader Vencentius) kwam in datzelfde jaar een pensionaat voor jongelingen, waaronder wezen en schipperskinderen, om vast inkomen te genereren.
De congregatie begon bescheiden in een oude herberg aan de Markt van Oudenbosch.
Hellemons had een "Romeins Instituut" voor ogen en maakte een schetsplan voor de kapel (uitwerkers van het schetsplan waren dhr Florschütz, tekenleraar op het instituut en br. Josephus Bouten). Rondom een grote cour verrezen hoge gepleisterde gevels en het sluitstuk kwam een kapel naar het voorbeeld van de St. Pieter. Het gebouw kwam in 1841 tot stand. Op hoogtijden waren er wel 1500 kinderen.
De kapel is gebouwd in 1865/66. De kapel is uitwendig 45 m lang en inwendig 38 m. de grootste breedte uitwendig 22 m en het middenschip is binnen 15 m. De kapel is geïnspireerd op de Romeinse barok waarbij de voorgevel een navolging is van de façade van de St. Jan van Lateranen te Rome. Deze kerk was voor zowel de Grote kapel als de Basiliek een inspiratiebron voor het voorfront.
Op 5 september 1865 is de eerste steen gelegd door de toenmalige burgemeester van Oudenbosch H. van den Dries en zijn echtgenote. Deze steen werd het voetstuk vor de twee frontzuilen rechts van de ingang.
De kapel is het eerst gebruikt op het feest van de H. Aloysius van Gonzaga op 21 juni 1866.
Op de steunpilaren van de koepel staan de vier grote profeten afgebeeld: boven het Maria-altaar Ezekiël en daar tegenover Jesaja, boven het Jozef-altaar Jeremia en daar tegenover Daniël. De genoemde altaren dateren uit de jaren 1950 en 1952 met beelden van Jules Rummens te Roermond. De tegelwandversiering is van Jules Rummens te Roermond, en de tegelwandversiering van broeder Donatianus Molenkamp.
In 1868 werden de bakstenen buitenmuren bepleisterd.
In 1869 werd op het dak een glazen koepeltje geplaatst. In 1888 is de eigenlijke koepel toegevoegd. Deze is 30 m hoog, dat is de helft van de hoogte van de koepel van de basiliek en het vierde deel van die van de Sint Pieter.
De veertien houten kruisjes aan de wand herinneren aan de veertien staties van de kruisweg, die in 1870 hier werd opgericht.
In 1899 zijn op het priesterkoor schilderstukken aangebracht. De apostel- en engelenkoppen zijn van de Antwerpse beeldhouwer De Vriendt, die ook de beelden heeft gemaakt die in de nissen staan.
Schitterend zilverwerk, prachtig zilveren wierookvat en Godslamp.
In de twintigste eeuw werd het onderwijs in Oudenbosch verder uitgebreid met een kweekschool, de lts en het Thomas More College voor middelbaar onderwijs.
Plechtige consecratie van de kapel door mgr P. Hopmans, bisschop van Breda op 24 augustus 1931.
De beide zijaltaren zijn in 1950 en 1952 gerenoveerd.
In 1971 werd de zinkbekleding van de koepel vervangen door ander materiaal, alleen de versieringen op de koepel werden weer met zink bekleed.
Renovatie interieur van 26 november 1972 tot 20 april 1973. J. Rahder, Benedictijner monnik van de abdij te Vaals, werd als adviseur aangetrokken. Omdat de pilasters met hun Corinthisch kapitelen gelijk waren aan die van de Sint Pieter te Rome, heeft de adviseur dezelfde kleur laten aanbrengen als daar: lichtgrijs. De architraaf, draagbalk op de kapitelen, werd versierd met een meader op gouden fond van teksten, zoals in de Sint Pieter. De koepel en de gewelven werden wit gehouden met goud om constructie en versiering te accentueren.
De schilderstukken in het priesterkoor werden verwijderd, het hoofdaltaar onder de koepel geplaatst en de kerkbanken vervangen.
Een deel van het complex is in 1996 gekocht door Stichting Woningbouw St. Bernardus om te worden ingericht voor wonen (alleenstaanden en ouderen).
In 2000/01 is het nieuwe complex opgeleverd.
In 2000 waren er nog 40 broeders; gemiddelde leeftijd 75 jaar en een klein aantal internaatsleerlingen.
In september 2005 is het internaat gesloten en werd de woonfunctie uitgebreid.
De oude ontspanningsruimte is nu in gebruik als moskee.
De prachtige kapel is nog in gebruik voor de katholieke eredienst.
Op 31 mei 2008 is de kapel overgedragen aan de Stichting Behoud Cultureel Erfgoed Saint Louis. Deze stichting wil er zorg voor dragen dat de kapel behouden blijft en dat ze onderdak zal bieden aan activiteiten in de sociaal-culturele sfeer. Te denken valt aan concerten, onder andere op het fraaie orgel, exposities, enz. Er zijn nog kerkdiensten.
Bereikt het ledental van de congregatie in 1961 nog haar hoogtepunt, in 1987 zijn er nog maar 25 broeders in werkzame dienst. In 2015 zijn er nog 21 over, de gemiddelde leeftijd is 82 jaar.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Jespers, Frans: brabants orgelbezit (1975)104, uitgave prov. genootschap van kunsten en wetenschappen in Noord-Brabant, 's-Hertogenbosch
Jespers, Frans: repertorium van orgels en orgelmakers in Noord-Brabant tot omstreeks (1900)242-243, het Noordbrabants Genootschap 1983
Tijdschriften en andere uitgaves
150 jaar Adema Orgelbouw sinds 1855 (2006)42
brochure kapel Saint Louis te Oudenbosch
contactbrief voor kerkenverzamelaars 60(2008)36
de Mixtuur 75(1993)784-787****
kerkepadgids (1978)15, (1988)33**
ons leven februari(1991)**
toekomst voor Religieus Erfgoed in Noord-Brabant 46-47***** 62*

Orgelhistorie

b: F. Loret Vermeersch, Mechelen 1848; M I: Man 4
b: Jacobus Johannes van den Bijlaardt, Dordrecht 1883/1894; speeltafel aan de zijkant, front is een copie van het front in de RK kerk St. Agatha en Barbara te Oudenbosch; M II ap: Hw 8-Nw 5
- op Pasen 1894 kon het eerste gedeelte worden bespeeld; voltooïng op Hemelsvaartsdag 1894
r: Fa. Jos Vermeulen, Alkmaar 1934; vrij pedaal met 2 registers; M II Pn vp: Hw 8-Pos 5-Ped 2
het orgel is jarenlang niet gebruikt
r: door eigen krachten 1973, mechanische systeem hersteld, speeltafel aan zijkant; M II vp: Hw 8-Nw 5-Ped 2
het orgel op 17 januari 1989 door adviseur Jos Laus namens de KKOR bezocht
r: Fa. Pels & van Leeuwen, 's-Hertogenbosch 1989/91 met eigen krachten. Orgelkas in eiken-imitatie geschilderd en het snijwerk voorzien van bladgoud door Gebr. de Jongh te Waardenburg; met pijpwerk uit LANGERAK Ned Hervormde kerk (Proper ± 1890), MAASSLUIS Ned Hervormde Grote kerk (Fa. van Leeuwen), GEMERT RK kerk (Fa. Gradussen) en RIJNSBURG Ned Hervormde kerk (Fa. van Leeuwen); de lade van het Positief, van oudere makelij, werd direct boven de klavieren als “dwarswerk” aangebracht; origineel pijpwerk was verdwenen, historisch en ouder pijpwerk werd geplaatst dat elders overbodig was; Salional 4 van het Positief van Gebrs. Gradussen was eerder geplaatst in het Smitsorgel te GEMERT. De windladen zijn vernieuwd. Het pneumatische pedaal van Vermeulen werd vervangen door een nieuw mechanisch pedaal. De magazijnbalg bevinden zich in de onderkaswindladen hersteld, windvoorziening hersteld, het balgentredershuisje voor de "orgeltrapper" werd gerecontrueerd, De Subbas 16 en Open Fluit 8 zijn vernieuwd; M II vp: Hw 8-Pos 5-Ped 2
adviseur Jos Laus namens de KKOR
het orgel is op zondag 27 januari 1991 weer in gebruik genomen met een bespeling door Jos Laus

Dispositie

1848 (Loret Vermeersch):
Manuaal
Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Trompet 8
Clavier Expressive en één Blaasbalg
 
1894 (Van den Bijlaardt):
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Cello 8, Fluit 8, Prestant 4, Fluit harm. 4, Octaaf 2, Trompet 8
Positief (II) C-f3
Gamba 8, Céleste 8, Holpijp 8, Salicionaal 4, Dolce 4
Pedaal
aangehangen
Manuaalkoppel
 
1934 (Van den Bijlaardt/Vermeulen):
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Cello 8, Fluit 8, Prestant 4, Fluit harm. 4, Octaaf 2, Trompet 8
Positief (II) C-f3
Gamba 8, Céleste 8, Holpijp 8, Salicionaal 4, Dolce 4
Pedaal
Subbas 16, Open Fluit 8
Manuaalkoppel
 
1973 (Van den Bijlaardt/eigen krachten):
Hoofdwerk (I) C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Cello 8, Fluit 8, Prestant 4, Fluit harm. 4, Octaaf 2, Trompet 8
Nevenwerk (II) C-f3
Holpijp 8, Gamba 8, Voix celeste 8, Salicionaal 4, Dolce 4
Pedaal C-d1
Subbas 16, Open fluit 8
Koppelingen: Hoofdwerk-Positief, Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Positief
 
1991 (Van den Bijlaardt/Pels & van Leeuwen):
Hoofdklavier (I) C-f3
Bourdon 16 vanaf cº, Prestant 8, Cello 8 (C-B in Holpijp), Holpijp 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Trompet 8
Positief (als dwarswerkje) (II) C-f3
Bourdon 8, Gamba 8, Salicionaal 4, Fluit harmonique 4 (C-B in Salicionaal), Gemshoorn 2, Tremulant (pneumatisch)
Pedaal C-d1
Subbas 16, Open Fluit 8
Koppelingen: Hoofdwerk-Positief (trekkoppel), Pedaal-Hoofdwerk, Pedaal-Positief
Mechanische sleepladen
Temperatuur: evenredig zwevend. Toonhoogte a1 = 440 Hz. Winddruk 80 mm Wk.
Foto: Maria Veldmans

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2017-05-25 14:32:30