Hervormde kerk
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Camminghastraat 14
Ballum
Gemeente Ameland
Friesland

(Kerk)gebouw

Kapel gebouwd in de 15e eeuw aan de zuidkant, midden op de huidige begraafplaats (zie daar). De kapel was toegewijd aan St. Barbara en hoorde bij de nabijgelegen Jelmerastate (op de plek van het huidige gemeentehuis) van de Heren van Cammingha.
Het slot werd vermoedelijk aan het begin van de vijftiende eeuw gebouwd. De kapel, die tevens dienst deed als dorpskerk, zal waarschijnlijk uit dezelfde tijd gedateerd hebben.
In 1829 werd het slot met de grond gelijk gemaakt en in 1832 werd de kapel afgebroken.
In datzelfde jaar 1832 werd, getuige de gedenksteen boven de ingang, de huidige kerk in gebruik genomen. De toren vlak voor de kerk is geen kerktoren in de eigenlijke zin van het woord. Hij stond er namelijk al veel eerder dan de kerk. Ter vervanging van een houten luidtoren in het jaar 1755 gebouwd, diende deze toren als baken voor de scheepvaart langs Ameland en voor het ophangen van een luidklok die in vroeger tijden de dagindeling aangaf en de belangrijkste gebeurtenissen in het dorps- en familieleven bekend maakte. Kloostermoppen afkomstig uit de afbraak van het slot deden dienst als fundering.
De kansel, lambrisering, doophek en banken uit de oude kapel werden naar de nieuwe kerk overgebracht.
In 1771, toen de Grote Kerk van Harlingen werd afgebroken, kocht substituut-baljuw Wetsens de kansel. De preekstoel werd in 1604 vervaardigd door Claes Jelles. Onderaan op het deurpaneel kunt u het bewuste jaartal vinden met aan weerszijden de initialen C en J. Hiermee is de kansel van Ballum één van de oudste in ons land waar maker en jaartal van bekend zijn. Waarschijnlijk is hij in de oude kapel niet gebruikt en werd hij zolang in het koor neergezet (de deuren van de kapel waren veel te smal voor deze grote kansel).
In 1870 werd de toren nog eens twee en een halve meter verhoogd door Cornelis Mosterman uit Nes. Boven de deur aan de westkant bevindt zich een steen waarop het vroegere wapen van de Friese Nassau’s te zien was. Maar zoals zovele andere is ook dit wapen er in de Franse tijd afgeslagen.
Rigoureuze restauratieestauratie van de kerk in 1960, alleen nog de prachtig gebeeldhouwde kansel bleef behouden.
PKN-kerk.
De kerk is een Rijksmonument.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
-
Tijdschriften en andere uitgaves
het Orgelblad IV(1961)150
kerkepadgids (1990)40-41*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Ballum -

Orgelhistorie

b: Fa. Vierdag, Enschede 1963; positief I:

Dispositie

1963 (Vierdag):
Manuaal
Geen pedaal

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-02 19:04:25