Hervormde Dorpskerk St Lambertus
In gebruik
Skilpaed 2
Menaam (Menaldum)
Gemeente Menameradiel
Friesland
Menaam (Menaldum)
Gemeente Menameradiel
Friesland
(Kerk)gebouw
| Het terpdorp is ontstaan voor het begin van de jaartelling op een kwelderwal. De bebouwing concentreerde zich later rond de kerk, behalve in het zuidoosten, want daar stond Orxmastate, een statig huis met een ruime wel aangelegde plantagie, hovinge, cingels. Helaas werd de state in 1831 gesloopt en op deze plaats bevindt zich verzorgingstehuis Orxma State. Menaam werd hoofdplaats van de grietenij en in het centrum staat nog een prachtig gemeentehuis (grietenijhuis) uit 1843. | |
| Kerk gebouwd in ?? | |
| De toren was al in 1866 gebouwd ter vervanging van de oude en deze is van verre te zien, met zijn hoogte van 46 meter en staande op de oude dorpsterp. | |
| Nieuwe kerk gebouwd in 1874 op de fundamenten van de vorige kerk, gewijd aan de H Lambertus. De zaalkerk met rondboogvensters, een transept en een consistoriekamer werd gebouwd in eclectische stijl. Het interieur wordt gedekt door een tongewelf. | |
| Opvallend zijn de preekstoel en het doophek uit 1672. De panelen van de kansel zijn versierd met nissen waarin allegorische vrouwenfiguren Geloof, Hoop, Liefde, Gerechtigheid en Standvastigheid staan. Uit 1672 stamt ook de herenbank, schuin tegenover de preekstoel met gewrongen zuilen en bekroond met het wapen Camstra-Aebinga. De eenvoudige herenbank aan de oostkant is uit iets latere datum. Het overige meubilair en de reeks hangende petroleumlampen stammen uit 1874, de tjd van de nieuwbouw. | |
| De kerk is een rijksmonument en staat op een hoog en ruim kerkhof. | |
| PKN-kerk. |
Bronvermelding van het (kerk)gebouw
| Boeken | |
| Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)44 292 | |
| Jongepier, Jan: achter het Friese orgelfront-tentoonstelling orgelbouw (1776-1926)12 20 | |
| Jongepier, Jan: langs Nederlandse orgels III 25, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)22 | |
| Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel18 | |
| Talsma: langs nederlandse orgels I 56, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 42 56 57 58 150*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn | |
| Vervolg Knock, Nicolaes Arnoldi: 18 | |
| Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)80 139 145 146 150 231-232 338 411-412, Fryske Akademy Leeuwarden 2003 |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| de Mixtuur 19(1976)408, 40(1982)366 372 374, 68(1991)459-461* | |
| de Orgelvriend 9(1981)6 |
Orgel locaties
| Naam gebouw | Plaats | Periode |
|---|---|---|
| Hervormde Dorpskerk St Lambertus | Menaam | - |
Orgelhistorie
| - vóór 1727 geen orgel | |
| b: |
Christian Müller, Leeuwarden 1727; M II ap: Hw 8-Rw 5 het orgel is omstreeks de jaarwisseling 1728/28 opgeleverd - Johann Michaell Schwartzburg, Leeuwarden, onderhoud - Johannes Jans, zoon van Jan Franssen te Zweins onderhoud 1751 tot 1766 |
| r: |
Pieter de Vries, Leeuwarden 1768; reparatie, schilder R. de Swart vergulde het front - Pieter de Vries te Leeuwarden, onderhoud en stemmen van 1770 tot 1776 |
| r: | Jan Feddema, Harlingen 1780; reparatie |
| r: |
Johannes Spoorman, Franeker 1791, 1799, 1802 en 1804; kleine reparaties In 1801 leverde W. Schmits drie beelden |
| r: | Tabe Douwes 1810; reparatie van de balgen ?? |
| r: | Jan Reinders Radersma, Wieuwerd 1814; omvangrijke werkzaamheden, revisie van de balgen ?? |
| r: |
Luitjen en Jacob van Dam, Leeuwarden 1825; grote schoonmaak, het hele orgel moest uit elkaar: er waren problemen met de aandrijfstangen van de wijzers van het torenuurwerk, die door de orgelkas liepen De schilders Jan van Nes en T.J. Lettinga bewerkten de kas met verf, lak en bladgoud, Auke van der Meij maakte snijwerk - Pieter Jans Radersma te Wieuwerd 1828, stemmen - Jacob van Dam te Leeuwarden onderhoud van1829 tot 1839 - broer Luitjen van Dan, onderhoud van 1839 tot ?? |
| r: | Luitjen van Dam, Leeuwarden 1845; reparatie |
| r: | Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1845; schoonmaak, reparatie en 13 nieuwe pijpen voor de Fluit 4 |
| r: |
Fa. L. van Dam & Zn., Leeuwarden 1846; Mixtuur vervangen door een Cornet en onderdelen kas vernieuwd, frontpijpen gefoelied en gordijnen voor het front - Fa. L. van Dam & Zn. te Leeuwarden, onderhoud, stemmen en repareren tot 1857 - Willem Hardorff te Leeuwarden, stemmen 1858 In 1861 werd het orgel ouderwets bevonden en kwam er een nieuw orgel. Van het oude orgel is niets bewaard gebleven |
| b: | Willem Hardorff, Leeuwarden 1861/62, kas ontworpen door Fa. van Dam; balustrade-orgel met klaviatuur opzij; M II vp: Hw 12-Bov 9-Ped 8 |
| r: | Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1929; Fagot 16 vervangen door een Cello 8 en de Quint 3 op het Bovenwerk werd een Voix Celeste 8; M II vp: Hw 12)-Zw 9-Ped 8 |
| r: |
Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1988/89; partiële restauratie: balgen en laden gerestaureerd; M II vp: Hw 12-Bov 9-Ped 8 Adviseur Willem Hülsmann en na diens overlijden Aart van Beek namens de Orgelcommissie van de Ned Hervormde Kerk Het orgel is in augustus 1989 weer in gebruik genomen |
Dispositie
| 1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock): | |
| Manuaal | |
| Praestant 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Tertiaan, Mixtuur, Trompet 8 bas/discant | |
| Rugwerk | |
| Holpyp 8, Praestant 4, Gemshoorn 4, Fluit 2, Cornet discant | |
| Pedaal | |
| aangehangen | |
| Koppeling | |
| Ventyl, Tremulant, Windlossing, 4 Blaasbalgen | |
| 1862 (Hardorff): | |
| Hoofdwerk | |
| Violon 16, Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV, Cornet IV discant, Fagot 16, Trompet 8 | |
| Bovenwerk | |
| Prestant 8, Viola 8, Roerfluit 8, Gedakt 8, Salicet 4, Fluit travers 4, Quintfluit 3, Speelfluit 2, Clarinet 8*, Tremulant | |
| Pedaal | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Gedakt 8, Octaaf 4, Openfluit 2, Bazuin 16, Trombone 8 | |
| Manuaalkoppel en Pedaalkoppel | |
| 3 Afsluitingen, Ventiel, Muet, 2 Magazijnbalgen | |
| 1989 (Hardorff/Bakker & Timmenga): | |
| Hoofdwerk (I) C-g3 | |
| Bourdon 16, Violon 16 vanaf cº, Prestant 8, Holpijp 8, Cello 8 bas/discant, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur III-IV 2, Cornet IV 4 discant, Trompet 8 bas/discant | |
| Bovenwerk (sedert 1928 in zwelkast) (II) C-g3 | |
| Prestant 8 (C-E in Gedakt), Roerfluit 8 (C-B in Gedakt), Gedakt 8, Viola 8 (C-E in Gedakt, F-B in Prestant), Voix Céleste 8 vanaf cº, Salicet 4, Flûte Travers 4, Spitsfluit 2, Clarinet 8, Tremulant | |
| Pedaal C-d1 | |
| Prestant 16, Subbas 16, Octaaf 8, Gedakt 8, Octaaf 4, Openfluit 2, Bazuin 16, Trombone 8 | |
| Manuaalkoppel, Pedaalkoppel | |
| Zweltrede bovenwerk | |
| Afsluiter Hoofdwerk, afsluiter Bovenwerk, afsluiter Pedaal |
Geen
foto
beschikbaar
Bronvermelding van bovenstaand orgel
| Boeken | |
| Geen informatie aanwezig | |
| Tijdschriften en andere uitgaves | |
| Geen informatie aanwezig | |
Laatste update: 2018-10-18 11:03:55