RK kapel Heilige Stede - Nieuwezijds kapel
Overgenomen
Foto: J. Sonneveld
Rokin 78a
Nieuwezijds Voorburgwal 143 - Kapelsteeg
Amsterdam
Gemeente Amsterdam
Noord-Holland

(Kerk)gebouw

Kapel gebouwd in 1345 "Heilige Stede". Aanleiding was het mirakel van het H Sacrament (het Sacramentswonder). Een zieke man braakte juist nadat hij de communie had gehad in zijn huis aan de Kalverstraat. Het braaksel werd in de haard gegooid. De hostie bleef echter boven het vuur zweven zonder te verbranden. In een processie werd de hostie naar de huidige Oude kerk gebracht. Door dit mirakel werd Amsterdam één van de belangrijkste bedevaartsoorten van West-Europa. Nog altijd wordt de Stille Omgang gehouden, een meditatieve nachtelijke omgang door het centrum van Amsterdam, jaarlijks in een weekend rond 15 maart,
Nieuwe kapel gebouwd in 1452, Gotische kapel.
De kapel is door brand verwoest.
In 1578 werd de Heilige Stede ingericht voor de protestantse eredienst.
Doophek rond de preekstoel. Enkele herenbanken recht tegenover de preekstoel. Aparte banken rond de bundelpijlers tussen het middenschip en de zijbeuk.
In 1908 is de kapel, onder veel protest, afgebroken onder veel protest, vanwege de Amsterdamse bedevaart naar de Heilige Stede
In 1912 was de nieuwe, de huidige kerk klaar.
Voor de Tweede Wereldoorlog werden er Duitse diensten gehouden en daarna heeft het voor vele kerkelijke doeleinden dienst gedaan.
De Vrijzinnigen maakten er ook gebruik van.
De kapel is nog steeds eigendom van de Hervormde Gemeente, hoewel er sinds ± 1980 geen diensten meer worden gehouden.
De grote preekstoel is verhuisd naar de Hervormde kerk van Dedemsvaart. Het orgel bleef acher.
Een kort poosje was het een moskee.
Toen de kerk overtollig was is ze in het voorjaar van 1984 verkocht aan Park Plaza, een partycentrum, annex congreszaal en het spookhuis "griezelmuseum" Dungeon van Amsterdam.
Archeologen hebben in het voorjaar 2005 grafstenen uit de 17e en midden 19e eeuw gevonden. Zomer 2005 werd bekend dat de gesloten kerk het onderkomen gaat worden van Amsterdam Dungeon (een griezelmuseum).
Najaar 2007 heeft een particuliere monumentenstichting het gebouw voor bijna 40 miljoen euro gekocht van de protestante gemeente. Met dat geld kunnen de 26 protestantse kerken in de stad worden gerestaureerd.
De kapel is nu een multifunctioneel gebouw Dungeon.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Brouwer: Sleutelstad-Orgelstad 39
Brouwer: orgelluiken in Ned 6 19 foto 20* 21 24 66
Gregoir, Edouard Georges Jacques (1822-1890): Historique de la facture et des facteurs d'orgues, Antwerpen (1865)127 204
Jongepier, Jan: langs nederlandse orgels III 10 69*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Tijdschriften en andere uitgaves
150 jaar Adema Orgelbouw sinds 1855 (2006)27 65
contactbrief voor kerkenverzamelaars 12(1984)18, 26(1991)19, 54(2005)29, 59(2008)29-30
de Mixtuur 13(1974)242, 15(1974)306, 57(1987)328
het Orgel 11(1974)373, 2(1988)84, 4(1990)145*, 6(1990)congres 20-23 juni 107* 133-134 135* 138
kerken . . . monumenten, uitgave Rijksdienst voor de Monumentenzorg december(1977)*
kerkepadgids (1978)bijl
stichting utrecht orgelland: orgelfronten in de prov Utrecht (1850-1914)13*

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kapel Heilige Stede - Nieuwezijds kapel Amsterdam -

Orgelhistorie

b: Jacob van Bilstein rond 1452. De twee spitse pijpenvelden liepen niet door tot de onderlijst. De vlakke velden onder deze spitsen waren zg. spiegelvelden, een typisch Hollands verschijnsel.
b: Jan van Covelen ± 1525; uitgevoerd in rijk gotische stijl, gotisch soffiet en een hoge torenvormige gekroning. Het front was van luiken voorzien. Het hing tegen de noordmuur van de ruime driebeukige hallenkerk, voorbeeld van een zwaluwnest-orgel; M I:
r: Levinus Eekman, Amsterdam 1636; vernieuwing. Het orgel werd uitgebreid met een tweede manuaal. Het orgel werd van (nieuwe) luiken voorzien, beschilderd door David Colijns; M II vp: Bov 9-Ow 8-Ped 1
- de orgelkas werd na 1870 verwijderd en aangekocht door priester Gerardus van Heukelum en ging in 1879 naar JUTPHAAS RK kerk
b: Petrus van Oeckelen, Groningen 1871; M II vp: Hw 13-Bov 9-Ped 2
- het binnenwerk van het oude orgel is daarna gesloopt. De orgelluiken zijn in ± 1875 deels naar het Utrechts Museum gegaan, dat later is opgegaan in het Catharijneconvent
o: AMSTERDAM Ned Hervormde kerk - Oosterkerk aan de Wittenburgergracht J.F. Witte, Utrecht 1899
b: D.G. Steenkuyl, Amsterdam 1911 achter een historiserd front in Hollands-klassieke stijl naar ontwerp van de kerkarchirect; M
b: Franciscus Cornelius Smits, Reek; klein orgel voor ??
- orgel door de Hervormde Gemeente te Amsterdam in 1945 aangekocht uit de orgelinventaris van de Fa. Smits te Reek
o: AMSTERDAM Ned Hervormde kerk Maranatha aan de Hunzestraat van 1955 tot 1959; geplaatst op de orgelgalerij
o: 1959
o: AMSTERDAM Muiderkerk vóór 1989

Dispositie

1871 (Van Oeckelen):
Hoofdwerk (I)
Prestant 16, Bourdon 16, Prestant 8, Roerfluit 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 2 2/3, Octaaf 2, Terts 1 3/5, Cornet V, Mixtuur VI 2 2/3, Trompet 16, Trompet 8
Bovenwerk (II)
Prestant 8, Quintadeen 8, Baarpijp 8, Viola di Gamba 8, Octaaf 4, Open Fluit 4, Nasard 2 2/3, Gemshoorn 2, Clarinet 8 (doorsl.)
Pedaal
Subbas 16, Holfluit 8
 
1870 (Smits):
Manuaal C-f3
Bourdon 8 bas/discant, Salicet 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Violoni 2
Geen pedaal

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-08-22 09:15:21