RK kerk - kathedraal H Christoffel
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Grote Kerkstraat 29
Roermond
Gemeente Roermond
Limburg

(Kerk)gebouw

De kerk is gebouwd op een verhoging aan de Roer.
In ± 1387 is de kerk om strategische redenen afgebroken.
Nieuwe gotische kerk gebouwd binnen de stadsmuren, in 1410 begon men met de bouw. Nederrijnse kruisbasiliek. Schip met twee langs de toren doorgetrokken zijbeuken verbreed door een reeks kapellen. Uitspringend dwarspand en een koor met aan weerszijden een even hoog zijkoor. Laatgotische ingangspartij in het zuidtransept.
De kerk had aanvankelijk een vrijwel zuivere kruisvormige plattegrond.
In 1458 eiste de broederschap Onze Lieve Vrouw op der Portent een hoog noorderkoor op omdat de broederschap om ruimte verlegen zat.
De zijbeuk aan de zuidkant van het schip werd in 1489 verdubbeld en werden de muren opgetrokken, aan de noordzijde kwam een reeks kapellen tot stand, er ontstond een hallenkoor.
Het tegenwoordige bakstenen gebouw: vijfbeukig basicaalschip met ingebouwde westtoren, een veelhoekig gesloten dwarspand en een driebeukig hallenkoor, is het resultaat van 15e eeuwe verbouwingen en toevoegingen.
In het interieur stergewelven, netgewelven en kruisribgewelven met mergelstenen ribben.
Tot tweemaal toe brandde de kerk uit, de eerste op 15 en 16 juli 1554, toen zij evenals Roermond grotendeels afbrandde.
In september 1556 beeldenstorm. De aanhangers van het nieuwe geloof (hervormden) namen de kerk in bezit. Het gebouw werd geplunderend en beelden en altaren verbrand.
In 1560 is de kerk hersteld.
De RK kerk H Geest werd 1661 afgebroken. De Christoffelkerk werd de bisschopskerk.
In 1572 plunderingen door de troepen van Willem van Oranje.
Het grote Sacramentsaltaar is in 1593/95 gemaakt door Peter van Aecken.
De achterste kanunnikenbanken met vroeg renaissance vormen zijn uit de tweede helft van de 16e eeuw.
Tweede stadbrand in 1665.
In 1591 stortte het gewelf van het sacramentskoor in.
Het renaissance sacramentsaltaar in het noorderkoor werd in 1593/95 door Peter van Aecken vervaardigd.
In 1614 zware schade aan de kapel door hevige storm en onweer.
Uit de 17e eeuw dateert het houten altaar van zeven smarten en uit de 16e eeuw stammen een Annatrits en een Christoffelbeeld.
In 1604 is de toren van een vierde geleding voorzien.
De parochiekerk werd in 1661 kathedraal voor de bisschop van Roermond.
De bekroning van de kerk vond plaats in 1663 met een kap naar ontwerp van broeder Joseph van de Minderbroeders-Recollecten.
De toren en het beeld van Christoffel zijn in een tijdspanne van 100 jaren vier maal getroffen door een bliksem: 1710, 1756, 1790 en 1819.
Marmeren portretbuste van bisschop Angelus, graaf d'Ongnies et d'Estrees in 1705 vervaardigd door J.P. Baurscheit tegen de muur in het mariakoor.
De houten preekstoel in rococo-stijl is van minderbroeder beeldhouwer Petrus Vinck uit 1725/32, die ook de biechtstoelen vervaardigde.
Het kerkgebouw is ± 1819 en ± 1840 van binnen en buiten gerestaureerd, later onder leiding van architect dr P.J.H. Cuypers.
In 1862 zijn de altaren, biechtstoelen, schilderijen en beelden verplaatst.
Een graf-epitaaf uit 1884 van Johanna van Randenraedt, gestorven in 1684.
In 1879 werd het altaar oonder leiding van dr P.J.H. Cuypers gerestaureerd en een zevental nieuwe beelden gemaakt.
Het neogotische maria-altuur uit 1890 komt uit het atelier van Cuypers & Stolzenberg.
Op 20 mei 1892 sloeg andermaals de bliksem in de toren en enkele uren later stond het gebouw in lichterlaaie. De toren brandde geheel uit, de kerk bleef grotendeels gespaard.
Volgens plannen van architect K. Weber vond restauratie plaats in 1892/95. De toren kreeg een langgerekte neo-gotische spits.
Vijf majestueuze klokken waarvan de oudste uit 1892 dateert en 4.612 kilo weegt.
In het mariakoor fraaie glas-in-loodramen van Frans Nicolas uit de 19e eeuw.
Waardevol zijn de ramen van de Roermondse glazenier Joep Nicolaas in 1953 in de absis van het hoofdkoor en het sacraments- of noorderkoor. In de zuidzijbeuk bij het toren en in de noorderzijbeuk bij het transept ramen van de Roermondse glazeneur Max Weiss.
In de storm van zondag 6 november 1921 knapte drie kwart van de spits af, stortte door de gewelven en richtte grote verwoesting aan.
Het grote vleugelaltaar in het zuiderkoor is rond 1900 in neo-gotische stijl vervaardigd in het atelier van Cuypers-Stolzenberg.
In de tweede helft van november 1944 liep de kerk voltreffers op. De gebrandschilderde ramen werden allemaal verwoest. Na de oorgel is oorlogsglas in de ramen gezet.
Op 28 februari 1945 werd de toren opgeblazen door terugtrekkende Duitse troepen en verwoestte in zijn val grotendeels de kerk. Op de dag van de bevrijding was de kerk een ruïne.
In maart 1948 begon de definitieve restauratie, de kerk is zoveel mogelijk in oude toestand hersteld. Het oksaal werd ingebouwd evenals de Ionische ondersteuningszuilen.
In 1955/57 is onder leiding van architect A.J.N. Boosten de toren herbouwd. De torenspits is geïnspireerd op de barokke vorm van 1663 en draagt sinds mei 1957 een nieuw verguld beeld van St. Christoffel gemaakt door Joop Thissen. Het beeld is geslagen door vader en zoons Claessen en is 3.60 meter hoog.
De bisschopszetel met bronzen baldakijn dateert uit 1957 gemaakt door Leo Brom te Utrecht. Het hoogaltaar en de altaartafel zijn uit 1961, eveneens vervaardigd in de kunstwerkplaats van Leo Brom te Utrecht.
Het altaar is in 1964 opnieuw gerestaureerd.
De kerk heeft een vrij omvangrijke collectie schilderijen: als oudste stuk een gaffelkruis of Dalheimer crucifix uit de 13e eeuw. Een verguld zilveren monstrans uit het laatste kwart van de 15e eeuw. Tegen twee pilaren staan eikenhouten beelden van HH Petrus en Paulus uit de 17e eeuw.
Vier van de vijf biechtstoelen zijn afkomstig uit de voormalige Minderbroederskerk.
Fraai gesneden eikenhouten communiebanken uit de 18e, 19e en 20ste eeuw opgesteld voor het OLV-altaar in het zuiderkoor en het Sacraments-altaar in het noorderkoor. Oud kerkelijk zilver- en koperwerk voor het sacramentsaltaar.
Een geslagen koperen doopvont met een deksel uit de 2e helft van de 18e eeuw.
Twee miskelken van verguld zilver en een zilveren ciborie uit de 18e eeuw. Een wierookschepje uit de 17e eeuw.
Toen in de Tweede Wereldoorlog de toren werd opgeblazen sneuvelden ongeveer alle gebrandschilderde ramen.
Glazenier Joep Nicolas maakte na de oorlog enkele nieuwe ramen. Maar omdat gebrandschilderde ramen heel kostbaar zijn bleven er ramen zonder glas-in-lood.
In 1966 volgde sluiting van de kerk. De Munsterkerk (zie daar) werd de bisschopskerk.
In 1979 ging de kerk weer open en herkreeg zijn oude functie als bisschopskerk.
De kerk is bij de aardbeving van 13 april 1992 bestadigd.
Restauratie in 1993, alle schade is hersteld. De kerk is met kerst 1993 weer in gebruik genomen.
In 1996 zijn er plannen de kerk te voorzien van 43 gebrandschilderde ramen ter vervanging van de noodramen die er in 1945 geplaatst zijn na de restauratie van de oorlogsschade in 1940-1945.
In de RK kerk H Jacobus - Het Witte Kerkje aan het St Jacob 72 ligt een relekwie van de H. Jacobus (zie daar). Het zou volgens de overlevering gaan om een stuk onderarm. Op 25 juli 1999 heeft de relekwie een plaats gekregen in de gerestaureerde Sint Jacobskapel.
In 2000 is de kerk vooral in gebruik als officieel gebouw voor plechtigheden, zoals priesterwijdingen. Het plan is de inrichting te wijzigen en er in de eerste plaats een echte parochiekerk van te maken.
In 2002 waren er plannen van de Christoffelkathedraal een centrum voor liturgie en kerkmuziek in Limburg te maken. Er zijn grootse plannen voor renovatie.
Vanaf 17 januari 2005 is de kerk tijdelijk gesloten voor het publiek.
Restauratie in fasen van exterieur en interieur in 2004/09. In het najaar van 2004 ging de restauratie en renovatie van start. In de eerste fase kregen de electrische bedrading, de geluidsinstallatie en het schilderwerk aandacht. De kerk is opnieuw in gericht. Het altaar kreeg een nieuwe plaats en de kerkbanken werden hergroepeerd. Het werk vond plaats onder leiding van architect ir P.A.M. Mertens, in samenwerking met Hamers/Voorveldt/Nijssen architecten te Heerlen.
De kathedraal is op 4 december 2005 weer in gebruik genomen.
Een groot aantal kunstschatten en voorwerpen, waaronder altaren en orgel moeten in 2009 klaar zijn. Dan bestaat het bisdom Roermond 450 jaar.
De kerk heeft als een cadeautje een door Paus Benedictus XVI gezegende steen uit de Sint Pieter ontvangen. De steen is afkomstig uit de omveving van het graf van Petrus en zal worden ingemetseld in een nis in de zijbeuk waar een beeld van Petrus staat.
In de Tweede Wereldoorlog zijn op één na alle ramen, indertijd gemaakt door glazenier Frans Nicolaas, verwoest. Zijn achterkleinzoon glazenier Diego Semprun Nicolas kreeg de opdracht een viertal nieuwe gebrandschilderde ramen voor het Mariakoor te maken. De ramen zijn ontworpen door kunstenaar Huub Kurvers te Echt.
Het eerste raam, Serre der Zee, is in 2005 geplaatst. In 2007 volgde het raam Boom van Jesse.
Na restauratie en renovatie is op paaszaterdag 7 april 2007 is bezoekerscentrum officieel geopend. Ieder kan er terecht voor informatie over deze zes eeuwen oude kerk. Op termijn hoopt men een schatkamer te bouwen en in te richten.
Bisschop Wiertz heeft zondag 4 september 2011 een nieuw vlakglaskunstraam onthuld. Het is het derde raam in de serie van vier ramen: Koningin van de Hemel. Op zondag 27 mei 2012 werd de serie compleet met het vierde Mariaraam, het Magnificat (= de lofzang van Maria). Alle vier ramen zijn gemaakt door Diego Semprun Nicolas te Tubbergen, de vijfde generatie uit de beroemde glazeniersfamilie Nicolas.
De kerk wordt steeds meer een museum voor glasschilderkunst. Zomer 2014 zijn twee nieuwe ramen gereed gekomen. Ze zijn gemaakt door de Franse glazenier Jean-Paul Raymond. De Tweede Wereldoorlog liet van de gebrandschilderde ramen ongeveer niets over. Inmiddels telt de kerk weer 30 gebrandschilderde ramen. Er blijven nu nog acht ramen over waarvan het witte glas veranderd mag worden door glas-in-lood.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Bree, van: de kathedraal van St. Christoffel te Roermond (17 foto's)
Janssen: Roermond monumentaal deel 2, kerken, kloosters en kapellen, uitgave stichting open monumentendag (2004)6-7****
Quaedvlieg, G.M.I.: Kerkorgels in Limburg (1975)19; uitgave Provinciaal Comité‚ Limburg
Tijdschriften en andere uitgaves
250 jaar orgelmaker Vermeulen 84
artikel Katholiek Nieuwsblad 7 juli(2006)40*
contactbrief voor kerkenverzamelaars 31(1994)45, 37(1997)33, 38(1997)39, 42(1999)46, 45(2001)37, 48(2002)41, 49(2003)38, 52(2004)37, 53(2005)38, 54(2005)37, 55(2006)40, 56(2006)42, 58(2007)41-42, 66(2011)38, 68(2012)42
de Mixtuur 43(1983)512, 49(1985)759
de Orgelvriend 2(1980)10-12*
kerkepadgids (1982)62-63*
orgels in Ned 104

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
RK kerk - kathedraal H Christoffel Roermond -

Orgelhistorie

b: Mr. Joh. Schade van Soust ± 1620; M III ap:
r: B. Frick 1679 ??
r: J. van Dael/N. van de Linden 1698
r: Minderbroeder Cornelis 1700
r: C. Ruprecht, Roermond 1706, 1717
b: Jean-Baptiste Le Picard 1750/51; M III ap: GO 17-Pos 10-Echo 6
r: Muyseler 1765
r: E. Franssen, Roermond 1889/91
- Het orgel is in 1892 door brand verwoest
b: Gebrs. Franssen, Roermond 1896; Pn III vp: Hw 15-Pos 10-Réc 9-Ped 7
orgel verwoest in 1945
b: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1953
b: Fa. L. Verschueren, Heythuysen 1956/57; EP III vp: Hw 13-Zw 13-Kroonw 11-Ped 13
adviseurs: E. Bruning, P. de Bruyn en P. Zeyen
rapport namens KKOR door Marcel Verheggen, organist St Servaas en Rogér van Dijk
b:

Dispositie

1957 (Verschueren):
Hoofdwerk (I)
Prestant 16, Prestant 8, Openfluit 8, Nachthoorn 8, Octaaf 4, Koppelfluit 4; Prestantquint 3, Superoctaaf 2, Cornet V discant, Mixtuur IV-VI, Bombarde 16, Trompet 8, Schalmei 4
Zwelwerk (II)
Roerfluit 16, Salicionaal 8, Holpijp 8, Prestant 4, Baarpijp 4, Roerquint 3, Zwegel 2, Terts 1 3/5, Mixtuur IV-VI, Cymbel III-IV, Dulciaan 16, Trompet harm. 8, Musette 4
Kroonwerk (III)
Bourdon 8, Quintadeen 8, Principaal 4, Blokfluit 4, Spitsquint 3, Doublet 2, Nachthoorn 1, Tertiaan II, Scherp III-IV, Kromhoorn 8, Regaal 4
Pedaal
Contrabas 16, Subbas 16, Zachtbas 16, Kwintbas 10 2/3, Octaaf 8, Gedekt 8, Koraal 4, Fluit 4, Ruispijp III-IV, Bazuin 16, Trompet 8, Klaroen 4, Cornet 2
Foto: Hans Vreeman

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-08-27 15:35:45