Hervormde Evangelisatie Het Houten Hemeltsje

Nieuwe bestemming

(Kerk)gebouw

Hervormde Evangelisatie gebouwd in 1891 aan de Dorpsstraat op initiatief van ds Guilleaume Anne van der Brugghen, toen hij ontdekte dat de turfarbeiders weigerden om iedere zondag vijf kilometer door de landerijen te trekken naar de rijke Adelskerk te Beetsterzwaag (zie daar). Hij noemde het kerkje "Het Houten Hemeltje" en het bracht eenheid in de geloofsgemeenschap in het dorp.

De eerste dienst in het schamel onderkomen aan de Prikkewei was het kerstfeest van 1891.

Het bleek geen succes. De straatarme arbeiders zich ook niet snel lokken. Toen echter ds Van Brugghen aan het eind van de diensten snert ging uitdelen, stroomde de kerk vol. Zo werden zijn diensten "snertdiensten". Hoewel de heersende kerkelijke opvatting was dat de veenarbeiders moesten berusten in hun vaak onmenselijke lot, was deze predikant begaan met het lot van de veenarbeiders. Dat uitte zich o.a. in het schenken van erwtensoep na de dienst, bestrijding van het analfabetisme en drankbestrijding. De kerk van hout trok het volk, terwijl de Adelskerk van "goud" maar matig bezoekers ontving; op den duur eens in de drie weken zes à zeven kerkgangers.

Toen het kerkje langzaam over zijn houdbaarheidsdatum heen leek, werden plannen ontvouwd om een nieuw stenen kerkgebouw te stichten. Ds Van der Brugghen vertrok gedesillusioneerd naar Brussel.

Het kerkje aan de Doarpstrjitte (Dorpsstraat) heeft dienst gedaan tot 1908. Toen is de nieuwe Hervormde kerk in gebruik genomen aan de Dorpsstraat (zie daar).

De "snertkerk" werd verkocht en is in 1911 afgebroken en in HOUTIGEHAGE weer opgebouwd als Evangelisatiegebouw (zie daar).

In 2000/03 hebben leerlingen van de Friese Poort "Het Houten Hemeltsje" gereconstrueerd op het terrein van het Openlucht Veenderijmuseum "It Damshûs" in Nije Beets, aan de hand van tekeningen en oude zwart-wit foto's van rond 1900 die er nog van bestaan.

De replica is in de zomer van 2003 in gebruik genomen. Het doet nu dienst als concertpodium voor optredende zangers. Soms wordt er een bijzondere

preek gehouden. Gezien de beperkte ruimte en de overgrote belangstelling, is reserveren vaak een must.