Hervormde kerk Maria
In gebruik
Foto: Hans Vreeman
Kerkplein 4
Tsjerkeplein 4
Wierum
Gemeente Dongeradeel
Friesland

(Kerk)gebouw

Toen Wierum nog geen naam had werd er in het dorp een kerk gebouwd. Een vrouw zou aan de bouwmeester hebben gevraagd: “Waarom zetten jullie die kerk zo dicht bij de zeedijk?” De bouwmeester kon zo gauw geen antwoord vinden en herhaalde de vraag: “Nou ja wierom?” Zo ontstond in de volksmond de naam Wierum. In werkelijkheid is Wierum een naamvalsvorm van het woord Wier. Een wier is een kunstmatige heuvel waarop gewoond werd
Kerk gebouwd in de 11e eeuw aan het Tsjerkeplein 4. De toren in het westwerk bestaat tot halverwege uit tufsteen. Vanaf de galmgatbogen zijn de muren verder opgetrokken uit gele steen, vernieuwde topgevel in bruinrode steen.
De kerk is aan de noordzijde van de haven gebouwd om op zee te kunnen kijken.
Het oude schip is in 1911 afgebroken.
Nieuwe kerk gebouwd in 1911/12.
De toren is in 1984 gerestaureerd naar plannen van architect R. Kijlstra. In de toren een klok die in 1611 gemaakt is door G. Gregori.
De windwijzer heeft de vorm van een zeilschip en is afkomstig van de in 1832 afgebroken abdijtoren.
De kerk staat op de Rijksmonumentenlijst.
PKN-kerk.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Hiemstra/Vries, de: waar het hart in licht en klei klopt (2009)58-61***, uitgave Friese Pers Boekerij, Leeuwarden
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)395, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 123(2018)4
het Orgel 4(1993)118

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Maria Wierum -

Orgelhistorie

b: Willem Meijnerts, Berlikum 1646/48 voor RINSUMAGEEST Ned Hervormde kerk; M II: Man 7-Borstw 4
r: Willem Meijnerts en Eeling Fockes begin 1650; herstelling
r: Willem Meijnerts, Berlikum 1653; reparatie
r: Jan Harmens, Berlikum 1700; reparatie
r: Jan Franssen, Zweins 1726; reparatie
r: 1730; reparatie van de balgen
r: Pieter Sijbes de Vries, Leeuwarden 1766; schoonmaak en enig reparatiewerk
r: kistemaker Oene Jurriens 1784; nieuwe balgen
r: Lambertus van Dam, Leeuwarden 1801; uitgebreide reparatie
r: Willem van Gruisen, Leeuwarden 1844
r: W. Hardorff, Leeuwarden 1852
o: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1892
het orgel is verloren gegaan
b: Fa. L.J. en J. van Dam, Leeuwarden 1821 voor TZUMMARUM Ned Hervormde kerk; M II ap: Hw 8-Bov 6
o: GOES Gereformeerde kerkaan de Wijngaardstraat Fa. van Dam, Leeuwarden 1877; spaanbalgen waarschijnlijk vervangen door een magazijnbalg
r: Fa. van den Bijlaard, Dordrecht 1883; Trompet werd een Cornet op andere slepen; M II ap: Hw 8-Bov 6
r: Fa. A.S.J. Dekker, Goes 1922; Bourdon op een pneumatische windlade op het hoofdwerk, dispositie gewijdigd; M/Pn II ap: Hw 8-Bov 7
- het orgel is in 1930 verkocht aan Fa. A.S.J. Dekker te Goes
o/r: Fa. A.S.J. Dekker, Goes 1931; elektrische windvoorziening, de bekronende beelden bleken er niet te kunnen staan (ze hebben volgens mondelinge mededelingen nog jaren een tuin bij een huis in het noorden van Friesland gesierd)
- op 24 februari 1930 is het orgel besteld
r: Fa. Faber 1967; de Dulciaan 8 is toen verdwenen

Dispositie

1821 (Van Dam):
Hoofdwerk C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Octaaf 2, Mixtuur II-III bas/discant, Trompet 8
Bovenwerk C-f3
Fluit 8 bas/discant, Viola di Gamba 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Woudfluit 2, Dulciaan 8
Pedaal C-d1
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk, Koppel Pedaal-Hoofdwerk, Koppel Pedaal-Bovenwerk
Afsluiting Hoofdwerk, Afsluiting Bovenwerk
Tremulant, Ventiel
Toonhoogte: a1 = 435 Hz. Stemming: evenredig zwevend.
Tractuur: mechanische sleepladen
 
1931 (Van Dam/Dekker):
Manuaal I C-f3
Bourdon 16, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Cornet III, Mixtuur bas/discant
Manuaal II C-f3
Prestant 8, V. de Gamba 8 discant, Fluit 8 bas/discant, Prestant 4, Fluit 4, Woudfluit 2
Pedaal C-fº
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk, Koppel Pedaal-Hoofdwerk, Koppel Pedaal-Bovenwerk
Afsluiting Hoofdwerk, Afsluiting Bovenwerk
Tremulant, Ventiel
Toonhoogte: a1 = 435 Hz. Stemming: evenredig zwevend.
Tractuur: mechanische sleepladen
 
1967 (Van Dam/Faber):
Hoofdwerk C-f3
Bourdon 16 bas-discant, Prestant 8, Holpijp 8, Quintadeen 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Octaaf 2, Mixtuur II-III bas/discant, Cornet IV
Bovenwerk C-f3
Prestant 8, Fluit 8 bas/discant, Viola di Gamba 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Woudfluit 2
Pedaal C-d1
aangehangen
Koppel Hoofdwerk-Bovenwerk, Koppel Pedaal-Hoofdwerk, Koppel Pedaal-Bovenwerk
Afsluiting Hoofdwerk, Afsluiting Bovenwerk
Tremulant, Ventiel
Stemming: evenredig zwevend. Toonhoogte: a1 = 435 Hz
Tractuur: mechanische sleepladen
Foto: Jan Jongepier

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42