Hervormde kerk St Martinus - St Martinustsjerke
In gebruik

Geen
foto
beschikbaar

Hof 14
Wirdum (Wurdum)

Gemeente Leeuwarden
Friesland

(Kerk)gebouw

Kerk gebouwd in de 12e (14e) eeuw.
De kerk in Wirdum had als enige dorp in Friesland twee torens, de ene aan de westzijde en de andere aan de zuidzijde van de kerk.
In 1688 werd de westelijke toren van de kerk afgebroken en een nieuwe westwand in de kerk gebouwd.
De kerk staat op de Rijksmonumentenlijst.
Het interieur is in 1983/84 gerestaureerd.
Op 1 januari 1986 hoopt men ook de restauratie van het exterieur klaar te hebben (waarneming 1984).
De S.o.W.-gemeente is gevormd. Besloten is deze kerk als PKN-kerk te gebruiken en de Gereformeerde kerk de sluiten en af te stoten.

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Jongepier, Jan: Frieslands Orgelpracht I titelpagena* 43-45***; uitgave Boeijenga, Sneek 1970
Jongepier, Jan: achter het Friese orgelfront-tentoonstelling orgelbouw (1776-1926)5 31
Knock, Nicolaes Arnoldi: aantekeningen bij disposities kerkorgelen van J. Hess, vervolgd en bijgevoegd door George Hendrikus Broekhuyzen Sr. en Jan Zwart, Kampen (1973)24
Knock, Nicolaes Arnoldi: dispositien der merkwaardigste kerk-orgelen (1788)31
Oost, Ger/Wisgerhof, Bert: er staat een orgel 16
Talstra, Frans: langs nederlandse orgels I 13 123*, uitgave Bosch & Keuning te Baarn
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)25 26 62-63 120 122 123 132 136 142 143 144 148 150 221-222 249 269 272 332 407, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 12(1984)16, 31(1994)20, 49(2003)21
de Mixtuur 34(1981)123 135, 39(1982)340, 52(1986)51, 75(1993)763
het Orgel 3(1994)112-113

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk St Martinus - St Martinustsjerke Wirdum -

Orgelhistorie

b: midden 16e eeuw
- onderhoud en stemmen Uulcke Dircks, Sneek 1567
r: Uulcke Dircks, Sneek 1568; reparatie
r: Uulcke Dircks, Sneek 1579; reparatie
r: Jurjen Glavius, Sneek 1614; reparatie blaasbalgen
r: Jurjen Glavius, Sneek 1615; nieuwe frontpijp
r: Gijsbert Havinck, Leeuwarden 1631/32; reparatie
r: Gijsbert Havinck, Leeuwarden 1634/35; wegens lekkage bij de aansluiting van het kerkdak waardoor regenwater in het orgel terecht kwam, het orgel gedemonteerd en de defecten verhelpt
- onderhoud Gijsbert Havinck te Leeuwarden 1635 tot 1653
- in 1639 vervaardigde de Leeuwarder korfmaker Hendrick Jans een scherm van rijshout om het orgel
b: Jan Harmens & Zn., Berlikum 1688/90; M II ap: Man-Rugpos
het orgel werd in mei 1690 opgeleverd
orgel gekeurd op 8 mei 1690 door Evert Havercamp te Leeuwarden
het orgel werd op woensdag 9 juni 1790 in gebruik genomen
r: Jan Harmens, Berlikum 1691/92, verbetering
- onderhoud Jan Harmens te Berlikum 1694 tot 1708
- in 1695 waren er enige frontpijpen uitgevallen en werden gerepareerd
- onderhoud Sijbe Pieters te Wirdum 1711 tot 1720
r: Sijbe Pieters, Wirdum 1713; Trompet veranderd
r: Sijbe Pieters, Wirdum 1716; orgel uit elkaar genomen en weer in orde gebracht
- onderhoud en stellen door de voormalige knecht Pieter Tjerks te Wirdum 1722 tot 1734
r: Pieter Tjerks, Wirdum 1728; een spaan van één van de balgen vervangen
- onderhoud en stellen Pieter Sijbes de Vries te Leeuwarden tussen 1737 en 1775
r: Pieter Sijbes de Vries, Leeuwarden 1773; schoonmaak
- onderhoud Lambertus van Dam te Leeuwarden 1773 tot 1790
r: Lambertus van Dam, Leeuwarden 1780; vergroting
b: Lambertus van Dam, Leeuwarden 1785/90; geringe hoeveelheid pijpwerk gebruikt van het oude orgel, met delen kas vorig orgel, snijwerk gemaakt door Jacob Swalue, antieksnijder te Leeuwarden 1790, beide kassen van uitbundig snijwerk in Lodewijk XVI-stijl. De uiterste zijvelden in de manuaalkas zijn loos; M II ap: Hw 9-Rw 6
inwijding 9 juni 1790 door ds P. Bruining
r: 2e helft 19e eeuw, stemming 1/2 toon verhoogd, dit gepaard met een vrij rigoreuze vernieuwing van het binnenpijpwerk van de beide prestantkoren, uitgezonderd de Mixtuur
r: Radersma, Wieuwerd 1840; wijzigingen
r: Willem Hardorff, Leeuwarden 1873; wijzigingen: M II ap: Hw 9-Rw 6
r: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1993; orgel hersteld in de staat van na de verbouwing in 1873
adviseur Jan Jongepier te Leeuwarden namens de orgelcommissie van de kerk
het orgel is op 15 oktober 1993 weer in gebruik genomen met een bespeling door Jan Jongepier

Dispositie

1788 (volgens Nicolaas Arnoldi Knock):
Manuaal C-c''' kort Clavier
Praestant 8, Holpyp 8, Octaaf 4, Quint 3, Super Octaaf 2, Gemsfluit 2, Mixtuur III-IV, Sexquialter II-III, Trompet 8, Tremulant
Rugwerk C-c''' kort Clavier
Fluit Douce 8, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Scherp III, Dulciaan 8
Pedaal
aangehangen
3 Blaasbalgen, 2 Afsluitingen
 
1790 (volgens Boekzaal der geleerde Wereld):
Hoofdwerk
Praestant 8, Holpyp 8, Octaaf 4, Quint 3, Octaaf 2, Spitsfluit 2, Mixtuur III-IV bas/discant*, Sexquialter II-III, Trompet 8 bas/discant
Rugwerk
Fluit Douce 8, Praestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Scherp III, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal
aangehangen
Drie blaasbalgen, afsluitimg Manuaal, afsluitimg Rugwerg, Windlossing
 
1970:
Manuaal C-c'''
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4, Quint 3, Superoctaaf 2, Fluit 2, Mixtuur III-IV, Trompet 8
Rugwerk C-c'''
Fluit Douce 8, Viola di Gamba 8 discant, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal C-d'
aangehangen
Klavierkoppel, 2 afsluiters, 3 Spaanbalgen
 
1975:
Hoofdwerk
Prestant 8, Holpijp 8, Octaaf 4, Roerfluit 4*, Quint 3, Octaaf 2, Spitsfluit 2, Mixtuur III-IV bas/discant*, Trompet 8 bas/discant
Rugwerk
Fluit Douce 8*, Viola 8*, Prestant 4, Fluit 4, Octaaf 2, Dulciaan 8, Tremulant
Pedaal
aangehangen
de registers van het Rugwerk zijn in de Rugwerkkas aangebracht

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-22 11:46:42