Hervormde kerk
In gebruik
Foto: Ansichtkaart
Hegedyk 15
Jellum

Gemeente Littenseradeel
Friesland

(Kerk)gebouw

Jellum is een lintdorp met bebouwing langs de Hegedyk, de dijk van de vroegere Middelzee.
Kerk gebouwd vóór 1543.
Nieuwe kerk gebouwd in 1700/01, gebouwd door meester-timmerman Gerrit Willems te Bozum op de fundamenten van de oude kerk.
Boven de peideuren bevond zich een galerij ondersteund door twee gemarmerde houten kolommen en daaop het orgel. De lijst van de galerij was voorzien van fraai gesneden lofwerk, op de borstwering prachtige ornamenten met in het midden wapens.
Centraal stonden de wapens van fam van Burmania en Botnia en ter weerszijden die van Ockinga en Mekkema.
Zowel het orgel als de herenbanken zijn afkomstig uit het oude kerkgebouw.
De oude kerk werd in 1832 en 1893 getroffen door bliksem. In 1893 brandde de kerk daarbij volledig af, waarna een nieuwe kerk werd gebouwd.
Nieuwe kerk gebouwd in 1893/95 met laat 19e-eeuwse architectonische kenmerken. Vijfzijdige afgesloten zaalkerk met nog een gaaf interieur uit het einde van de 19e eeuw. De toren van 21 meter hoog heeft drie geledingen met een ingezwenkte spits. Uurwerk en klok zijn eveneens uit 1895.
De kerk werd in 1895 in gebruik genomen.
Kansel, doophek, mannen- en vrouwenbanken uit de bouwperiode bleven bewaard. Het romaanse, zandstenen doopvont (13e eeuw) uit de oude kerk bevindt zich thans in het kerkmuseum te Jannum, even ten westen van Dokkum.
In het voorjaar van 1991 heeft de kerk een opknapbeurt gehad. Het gehele interieur is opnieuw in de verf gezet.
De kerk wordt alleen in de wintermaanden gebruikt. In de zomermaanden kerkt men in de Hervormde kerk van Beers.
In januari 1997 is de restauratie van het exterieur aanbesteed. Er is, omdat de kerk niet op de monumentenlijst staat, een Stichting Behoud Kerk en Toren Jellum gevormd.
PKN-kerk.
De kerk is geen rijksmonument

Bronvermelding van het (kerk)gebouw

Boeken
Bakker: van Reitsum naar Gouderak 103
Vlagsma: de Friese orgels (1500-1750)22 136 137 141 149 150 191 390-391, Fryske Akademy Leeuwarden 2003
Tijdschriften en andere uitgaves
contactbrief voor kerkenverzamelaars 26(1991)13, 37(1997)20
de Mixtuur 25(1978)564, 41(1983)413, 46(1984)629, 66(1990)310

Orgel locaties

Naam gebouw Plaats Periode
Hervormde kerk Jellum -

Orgelhistorie

b: vóór 1543
b: Jan Harmens, Berlikum 1691
r: Jan Harmens, Berlikum 1698; reparatie en stemmen
o/r: nieuwe kerk Jan Harmens, Berlikum 1702 in de balustrade, front kon worden afgesloten met deuren, op de middentoren een groot beeld van David en op de zijtorens kleinere beeldjes; M I: Man 5
r: Jan Harmens te Berlikum 1709; reparatie en stemmen
r: Jan Harmens, Berlikum 1713; reparatie en stemmen
r: Jan Franssen, Zweins 1720; reparatie balgen
- het orgel werd sinds 1720 niet meer door een orgelmaker bezocht
Pieter Sijbes de Vries te Leeuwarden 1758, 1759, 1764 en 1765; stemmen
r: Albert Hempenius, Franeker 1777; enig reparatiewerk, wijzigde de intonatie en stemde het pijpwerk
- onderhoud Albert Hempenius te Franeker 1778 tot 1785
r: Matthijs Hardorff 1787;
b: Albert van Gruisen & Zn., Leeuwarden 1811 met gebruik van het oude pijpwerk
- orgel geëxamineerd door P. Frank, organst Grote Kerk te Leeuwarden
orgel op woensdag 6 november 1811 ingewijd met een bespeling door P. Frank
- hyet orgel ging bij de brand van 1893 verloren.
- het orgel is in 1893 spoorloos verdwenen
b: Fa. Bakker & Timmenga, Leeuwarden 1894/95; M I ap: Man 8
orgelinwijding op 24 oktober 1823
- het orgel is sinds de bouwtijd volledig ongewijzigd gebleven, er is zelfs geen elektrische windmachine aanwezig

Dispositie

1702 (Jan Harmens):
Manuaal
Prestant 8 discant, Holpijp 8 discant, Prestant 4, Octaaf 4, Sesquialter II discant, Mixuur II-III
 
1895 (Bakker & Timmenga):
Manuaal C-f3
Prestant 8, Holpijp 8, Melofoon 8, Viola 8, Octaaf 4, Fluit 4, Viola 4, Woudfluit 2
Pedaal C-fº
aangehangen

Geen
foto
beschikbaar

Bronvermelding van bovenstaand orgel

Boeken
Geen informatie aanwezig
Tijdschriften en andere uitgaves
Geen informatie aanwezig
Laatste update: 2018-06-14 09:46:00