RK Geest- of Arme Wees- en Kinderhuis - Regentenkamer

In gebruik

(Kerk)gebouw

De instelling van de Heilige Geest rekende de gehele stad tot haar werkingssfeer. Het weeshuis was voortgekomen uit het college van Heilige Geestmeesters, in de Middeleeuwen als instelling voor armenzorg verbonden aan de parochie van de Pieterskerk. Zij ondersteunde de armen van Leiden, maar ook arme wezen, vondelingen, gehandicapten en zwakzinnigen.

Al in 1403 stond hier aan de Hooglandsekerkgracht het Onze Lieve Vrouwegasthuis

De Heilige Geest verhuisde in 1583 van de Breestraat (zie daar) naar het gebouw van het Onze Lieve Vrouwegasthuis aan de Hooglandsekerkgracht. Daarna werd de Heilige Geest het weeshuis van Leiden.

Het poortje dat toegang geeft tot de binnenplaats maakt deel uit van een gevel die bij een verbouwing in 1604 en 1607 in renaissancestijl werd opgetrokken. Op de muur staan twee weeskinderen, in de volksmond Kootje en Kaatje genoemd. Boven de ingang kijkt een aantal kinderen naar een duif, symbool van de Heilige Geest en verwijzing naar de naam van het weeshuis.

Op het groeiende aantal wezen te kunnen herbergen, vond in de 17e eeuw een aantal uitbreidingen en verbouwingen plaats, onder andere van de jongens- en meisjesvleugel aan weerszijden van de binnenplaats. In 1774 besloten de regenten tot nieuwbouw van de westvleugel. In deze vleugel bevindt zich de regentenkamer. Aan de wanden hangen verschillende regentenportretten. Het stucwerk laat de vorm van personificaties van Liefde en Milddadigheid zien uit welke oerwegingen de regenten hun werk dienden te doen.

Tot 1961 heeft het weeshuis vele wezen onderdak gegeven.

Het complex biedt tegenwoordig onderdak aan het gemeentelijk Archeologisch Centrum. In 2006 werd het geheel gerenoveerd en geschikt gemaakt als onderkomen van onder andere Stichting Kinderrechtenhuis Nederland.